Ze was daar erg druk mee, want het kwasten van een icoon is geen sinecure, maar een heel gedoe.
Het ideale plankje moet worden uitgezocht en dat alleen al, kan dagen in beslagnemen.
Vervolgens wordt het paneeltje gladder dan een babybilletje geschuurd, er moet een juiste ondergrond worden aangebracht en ten slotte wordt in vele bewerkingen de afbeelding van de een of andere heilige, de goddelijke familie of Maria met kind aangebracht aan de hand van een historisch voorbeeld.
Deze heiligen maken geen van allen de indruk dat zij de blijde boodschap onder de leden hebben en de maagd Maria met haar boreling op de arm kijkt meestal zo zuur, dat de term "gelukkige moeder"niet op haar van toepassing lijkt te zijn.
Het uiteindelijke resultaat oogt meestal als een futloze fotokopie in bruinige tint alsof deze decennia lang voor de invoering van het rookverbod achter de bar in een kroeg heeft gehangen.
Mijn kennis beschreef het maken van een icoon als een reeks sacrale handelingen die zeker geen schilderen mochten heten doch schrijven: een icoon wordt geschreven of ik daar maar goede nota van wilde nemen.
De slot-apotheose van dit schrijven is de wijding van het paneeltje door een heuse priester.
Ik schilder dit verhaal omdat mij iets stoort aan dit gedoe.
Ik heb niets tegen het maken van een kopietje van een religieuze afbeelding.
Ik vind echter dat je pas het interessante woord "schrijven" van een icoon mag gebruiken wanneer je een originele, unieke voorstelling creëert; de rest is ordinair kopiëren.
Tijdens en na de Russische revolutie van 1917 zijn er duizenden iconen verbrand, kapotgeslagen of vertimmerd, nadat zij van hun kostbare opsmuk van edelmetalen en dito stenen waren bevrijd.
De iconen werden beschouwd als het icoon van een achterlijk, slaafs en duister geloof.
Wat overbleef is deels handelswaar, staat te pronken in musea, of heeft weer een plaatsje gekregen in de orthodoxe kerk van Rusland alwaar het af en toe wordt beroerd door de lippen van Poetin.
Ik heb geleerd dat schrift slechts een hulpmiddel is om taal te fixeren.
Dit kan op een verhullende of op een heldere wijze.
Wanneer je het schilderen van een icoon, schrijven gaat noemen, dan is dat behoorlijk verhullend.
Schrijven is volgens Van Dale iets dat met potlood, inkt en papier, met brieven, literatuur of nota's van doen heeft.
Wellicht waren er ooit religieuze heremieten of pilaarheiligen, die beweerden dat zij hun icoon hadden opgeschreven naar Gods stem, het zij zo.
Ik ken het oud-Russisch onvoldoende om te weten of in die taal schrijven meerdere betekenissen heeft, waaronder het maken van plaatjes.
Duidelijk is wel dat de combinatie van paneel, verf, penselen en bladgoud behoorlijk dicht bij schilderen komt en iemand die een icoon kopieert is taalkundig een kopiist en niets anders!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten