De sage van Management en Leiderschap

Wanneer ik ’s morgens aan het ontbijt zit, babbelt zachtjes radio 1 tegen mij. Deze nieuwszender richt zich op dat tijdstip vooral tot de in de file voortschuivende directie-, staf- en kaderleden en overig management. Het zijn louter leasemaatschappijen, schoonmaakbedrijven en consultants die de reclameblokjes rondom het nieuws van acht uur vullen.
Ik moet glimlachen bij de oproep om vooral www.managementboek.nl te bezoeken.
Wanneer je dat doet, blijf je op de hoogte van de top 100 van best verkochte managementboeken. Daarin staat nu op de vierde plaats “De zeven eigenschappen van effectief leiderschap”.
Een intrigerende titel, om twee redenen.
Het lijkt mij juister te spreken van de zeven eigenschappen van de effectieve leider en ten tweede bevreemd het mij dat een boek over leiderschap in een top 100 staat tussen boeken over management.
Managers begaan wel vaker de uitglijder zich leider te noemen zonder het verschil te kennen tussen manager en leider.
Het management is vooral gericht op resultaten, cijfers, statistieken, uitkomsten. Wat dat betreft is ook de Staat een soort manager. De ziekenhuizen moeten meer patiënten behandelen op een goedkopere wijze. De politie moet meer boeven vangen. Dat het mogelijk binnen deze organisaties een zootje is, dat weet de Staat, maar zij doet er niets aan. Hoogstens wordt een reorganisatie of een fusie doorgevoerd en dan maar hopen dat dit leidt tot een beter rendement.
Tijd voor een sage.
Aan het begin van de negentiende eeuw stond er een heer boven zijn mijnschacht en riep naar beneden:”Harder werken, meer produceren!” De kolen die naar boven kwamen waren zijn eigendom en de arbeiders daar beneden kregen een loon dat hen behoedde voor volledige armoede. Na het midden van die eeuw klonk er vanuit de mijnschacht een toenemend gemor omhoog. De heer reageerde hierop door een gering aantal brave arbeiders te benoemen tot opzichters, die tegen een minder karige beloning hun voormalige kameraden mochten koeioneren.
Dit heeft lange tijd naar genoegen gewerkt.
Op een zeker moment was de heer bovenaan de mijn het zat daar te staan. Hij wilde van al zijn geld wel eens op reis, nieuwe afzetmarkten verkennen en nieuwe verzetjes beleven. In zijn plaats stelde hij management aan. Gisse jongens, waarvan sommige ooit opzichter waren, maar die zich door het leren van lezen en schrijven en slijmen hogerop kwamen en andere gewoon middle class waren. Al snel liepen ze zich te vervelen, maar genoten wel van hun positie. De warmte van hun baas was voelbaar en de ellende onderin de mijn was ver weg en zo moest het vooral blijven.
Ze gingen zich nuttig maken door interne rapporten op te stellen, te werken aan prognoses, evaluaties, reorganisatievoorstellen en door implementatietrajecten uit te zetten. Rondom hen ontstond een industrie die voor de nodige supply zorgde: flapovers, overheadprojectoren, beamers, conferentie-oorden, traineeshipments, coachingcentra en communicatiespecialisten.
De baas heeft na zijn terugkeer de mijn nooit meer gezien.
Hij werd overdonderd met presentaties van de laatste cijfers en met allerhande voorstellen en evaluaties.
Hij zag niet dat er tussen hem en de ingang van de mijn een dikke, ondoorzichtige laag mist was komen te hangen in de vorm van management. Een management met bijna als enige bezigheid het bestaan van zichzelf te legitimeren.
Zover mijn sage.
Nu staat op vier “De zeven eigenschappen van effectief leiderschap”.
Wat is het verschil tussen leiderschap en management. De manager die op de resultaten stuurt mist het leiderschap dat het proces herkent en dat vervolgens zo goed mogelijk wil laten verlopen. In veel gevallen zal het resultaat niet veel verschillen. Alhoewel ik denk dat de leider zicht wil houden op de mijningang en daarom een belangrijk deel van het management zal afstoten, immers de mist ontneemt hem het zicht op de mijn. Ook zal de leider van tijd tot tijd afdalen om processen te bestuderen en zijn genomen besluiten kenbaar te maken. Zodoende is er een grote winst te maken.
Ik hoor nu al de radioboodschap: http://leiderschap.startpagina.nl/ !
Ze leren het ook nooit, denk ik bij mijzelf.
Wat een armoede, wat een gebrek aan zelfkennis!